نکاتی درباره سیم کشی
لوله کشی برق
لوله کشی برق ، برای حفاظت هادی های عایقدار در تاسیسات الکتریکی ساختمانها استفاده می گردد. لوله های برق با توجه به جنس، روش اتصال ، ویژیگی های الکتریکی و مکانیکی ، قابلیت انعطاف ، مقاومت در برابر حرارت و آتش، حفاظت در برابر اثرات عوامل خارجی تقسیم بندی می شوند.
انواع لوله و موارد کاربرد:
لوله های غیر فلزی
این گونه لوله ها که در بالای سطح زمین مورد استفاده قرار می گیرند باید در برابر رطوبت، فضاهای شیمیایی، ضربه، فشار، شعله، تغییر شکل ناشی از حرارت در شرایط بهره برداری، برودت و اثرات نور خورشید مقاومت کافی داشته باشند، برای مصارف بالای سطح زمین می توان از PVC سخت استفاده کرد.
در صورت استفاده در زیر سطح زمین باید از موادی ساخته شده باشند که در برابر رطوبت و عوامل خورنده مقاوم بوده و در برابر ضربه و فشارهایی که ممکن است در حمل و نقل و هنگام نصب به آن وارد شود، مقاومت نماید. برخی از موادی که دارای خواص فیزیکی فوق باشند شامل فیبر ، سیمان ازبست، سنگ صابون، پلی وانیال کلراید سخت (PVC)، فایبرگلاس اپوکسی و پلی اتیلن با غلظت زیاد می باشد .
موارد عدم مصرف لوله های غیر فلزی
کاربرد به عنوان پایه نگهدارنده چراغها و سایر وسایل برقی استفاده در مواردی که در معرض صدمات فیزیکی قرار گیرد.
نصب در محلی که لوله ها در معرض حرارتی بیش از دمای مجاز قرار گیرد.
استفاده در محیطهای مخاطره آمیز ؛ بجز نصب در عمق حداقل 60 سانتی متری از سطح زمین که در این صورت باید سیستم اتصال زمین اضافی برای حفظ مدارات الکتریکی مجاری فلزی وقسمتهای فلزی ماشین آلات کشیده شود و لوله قبل از خروج از زمین بطول 60 سانتی متر از نوع فلزی باشد.
کاربرد در مواردی که محدودیت حرارتی عایقبندی هادیها بیش از حرارت مجاز لوله ها باشد.
موارد مصرف لوله های غیر فلزی
نصب توکار در دیوار، کف، سقف
درمکانهایی که لوله ها در معرض عوامل ایجاد خوردگی شدید یا در معرض مواد شیمیایی باشد.
در مکانهای تر، که دیوارها غالباً شسته می شوند یا در قسمتهایی از کارگاههای مانند لبنیات سازی ، لباسشویی ، کنسرو سازی و امثال آنها که سیستم لوله کشی به گونه ای باشد که از ورود آب به داخل آن جلوگیری شود.
نصب روکار در موارد مجاز مشروط بر این است که در معرض ورود و آسیب فیزیکی یا تابش مستقیم خورشید نباشد.
توجه
در بخشهای زایمان، عمل و مراقبتهای ویژهCU , ICU که از سیستم برق ایزوله استفاده می شود، سیستم لوله کشی باید کلاً با لوله های پی – وی – سی سخت (PVC) انجام شود .
لوله های فلزی
لوله های فولادی سیاه: این نوع لوله که بوسیله رنگ مقاوم می شود ، تنها در داخل فضاهای سرپوشیده مورد استفاده قرار می گیرد .
لوله های گالوانیزه: این نوع لوله که در برابر زنگ زدگی و خوردگی مقاوم شده است می تواند در مواردی مانند محلهای تر و مرطوب و نیز مواردی که استحکام مکانیکی زیاد نیاز باشد، مورد استفاده قرار گیرد.
لوله های فولادی قابل انعطاف: در مواردی که لوله های برق از درز انبساط ساختمان عبور می کند و نیز برای اتصال برق به موتورها یا ماشین آلات که ایجاد لرزش می کند از این لوله ها استفاده می گردد که باید داخل این لوله ها بوشی از لاستیک با حداقل طول 20 سانتی متر باشد .
اصول و روشهای نصب لوله های برق
پیمانکار یا مجری تاسیسات برق به منظور ایجاد هماهنگی و پرهیز از دوباره کاری باید قبلاً نقشه های ساختمانی و مکانیکی را مورد بررسی و مطالعه دقیق قرارداده و ترتیب انجام عملیات مربوط به لوله کشی و نصب تاسیسات برقی را به نحوی فراهم آورد که با سایر فعالیت های ساختمانی هم آهنگ بوده و موجبات تداخل و تاخیر آن نشود.
حداقل فاصله بین لوله های برق سایر لوله های تاسیساتی از قبیل آب، بخار، گاز امثال آن باید 15 سانتی متر باشد.
برای لوله های با قطر 25 میلیمتر می توان از خم کن دستی استفاده کرد لیکن برای لوله های با قطر بیش از 25 میلیمتر باید از ماشین خم کن استفاده کرد .
شعاع داخلی انحنای لوله هایی که در کارگاه خم می شود، در صورتی که لوله حاوی هادیهای بدون روکش سربی باشد نباید از 8 برابر قطر لوله کمتر باشد و در صورتی که لوله حاوی هادیهای دارای روکش سربی باشد 12 برابر قطر لوله باید در نظر گرفته شود.
تعداد خمها – در مسیر لوله کشی بین دو نقطه اتصال مکانیکی مانند دو جعبه ( جعبه تقسیم یا جعبه کلید و پریز ) و یا یک جعبه و یک بوشن و یا دو بوشن در صورتی که تعداد خمها از چهار خم 90 درجه ( مجموعاً 360 درجه ) بیشتر گردد باید از جعبه کشش استفاده نمود.
لوله های تو کار باید حداقل 15 میلیمتر زیر سطح تمام شده دیوار یا سقف نصب شود.
محل و فاصله بستهای لوله های روکار بوسیله مهندس ناظر تاسیسات برق تعیین می شود لیکن فاصله بستها نباید از 40 سانتی متر کمتر و از 100 سانتی متر بیشتر باشد.
بستها باید بوسیله رول پلاک و پیچ به دیوار یا سقف محکم شود. در مواردی که لوله بروی سطح فلزی نصب می شود باید از پیچهای فولادی مخصوص فلز استفاده شود و در صورتی که لوله در روی سطح چوب نصب شود پیچهای مخصوص چوب باید به کار رود . استفاده از میخ به منظور محکم کردن لوله ها ، جعبه ها ، جعبه های تقسیم ، چراغها و غیره مجاز نمی باشد.
در لوله کشی روکار در صورتی که از لوله های فولادی سیاه استفاده شود ، کلیه لوله ها، جعبه ها و سایر وسایل مربوطه، باید با یکدست رنگ ضد رنگ و یا رنگ ثانویه پوشانده شود. نصب لوله های فولادی سیاه در مکانهای تر یا در خارج ساختمانها (فضای آزاد) مجاز نخواهد بود.
لوله های برق، در سقف کاذب نباید روی رابینتس نصب شود بلکه این گونه لوله ها را باید از سقف اصلی عبور داد.
در سیستم لوله کشی روکار در مکانهای تر داخل ساختمانها ، لوله کشی روکار باید به نحوی انجام شود که بین تمامی لوله ها ، جعبه ها و سایر لوازم مربوط به آن با دیوار یا سطح اتکایی حداقل شش میلیمتر فاصله وجود داشته باشد.
سیم
این نوع سیم با ولتاژ نامی 750/450 ولت دارای هادی مفتولی از جنس مس نرم شده می باشد که با ماده پی وی سی به رنگهای مختلف پوشیده شده است.اینگونه سیمها در تابلوهای برق و تاسیسات نصب ثابت در محیطهای خشک درداخل لوله،روی دیوار یا داخل آن بکار می رود.استفاده از این نوع سیم بطور مستقیم در داخل دیوار مجاز نخواهد بود و در تاسیسات نصب ثابت در محیطهای خشک درداخل لوله بصورت روکار یا توکار بکار می رود. استفاده از این نوع سیم بطور مستقیم درداخل دیوار مجاز نیست.سیم نوع NYAB نسبت به نوع NYA دارای نرمش بیشتری است.
کابلهای زمینی
اصول و روشهای نصب کابلهای زمینی
· حداقل فاصله بین کابل فشار ضعیف،یا فشار قوی و یا جریان ضعیف زیرزمینی از لوله های گاز،بخار،آب و سوخت باید برابر 30 سانتی متر باشد.
· در صورت تقاطع کابل با کابلهای دیگر یا لوله های گاز و آب و غیره،باید از یک لوله محافظ با قطر متناسب با قطر کابل و طول حداقل یک متر استفاده کرده و کابل از داخل این لوله محافظ عبور نماید.
· در مواردی که کابل از زیر جاده ویا سطح سخت عبور می کند باید یک لوله محافظ اضافی خالی به منظور کابل کشی آینده پیش بینی شود و در وسط این لوله، مفتول گالوانیزه نمره 4 که طول آن درهر طرف یک متر بیش از طول لوله باشد قرار داده شود.
· برای خواباندن کابل باید از میزان درجه حرارتی که کابل می بایست تحت آن کشیده شود اطمینان حاصل نمود.برای گرم کردن کابل می توان:
· الف- برای مدت حداقل 72 ساعت،قرقره کابل را در اطاق یا انباری که دمای آن حداقل 20 درجه سانتی گراد است قرار داد.
· ب- با استفاده از وسایل مخصوص گرم کردن کابل و خواباندن سریع کابل
· ج- اتصال آن به جریان برق و ایجاد حرارت بوسیله عبور از کابل توصیه می شود که قطر داخلی مجرا، کانال یا لوله مساوی یا بیشتر از 1/5 برابر قطر کابل یا دسته کابلهای کشیده شده در داخل آن باشد.
· برای نصب کابل در داخل کانال پس از حفاری،ابتدا به ضخامت 10 سانتی متر ماسه ریزی شده و بعد از خواباندن کابلها روی آن به میزان 10 سانتی متر ماسه نرم پوشانیده و یک نوار پلاستیکی خبردهنده بروی آن کشیده شده و برای حفاظت کابل یک ردیف آجر به عرض 22 سانتی متر یا یک ردیف بلوک سیمانی بروی نوار قرار داده و سپس روی آن خاکریزی می گردد.
· فاصله بالاترین کابل فشار ضعیف زیرزمینی از سطح زمین،در زیر سطح تمام شده پیاده رو نباید از 70 سانتی متر کمتر ودر زیر سطح خیابان نباید از یک متر کمتر باشد.
· حداقل فاصله کابلهای زیرزمینی از یکدیگر در صورتی که دو کابل هم ولتاژ باشد باید برابر 10 سانتی متر ودر صورتی که یک کابل،کابل فشار ضعیف و دیگری کابل فشار متوسط باشد یا کابل جریان ضعیف باشد باید 30 سانتی متر درنظر گرفته شود.
· در مواردی که کابل فشار ضعیف و کابل فشار متوسط در یک کانال زیر زمینی نصب می شود،باید کانال بصورت پله ای حفر و کابل فشار متوسط در بستر پایینی و کابل فشار ضعیف در بستر بالایی خوابانده شود.
· در محلهایی که کابل از زیر جاده و یا سطح سخت عبور می کند باید لوله محافظ از جنس پلاستیک صلب،سیمان ازبست،سیمانی یا فولادی در عمق حداقل یک متر از سطح جاده ویا سطح سخت قرار گرفته و کابل از داخل آن می گذرد.قطر سوراخ لوله باید حداقل 1/5برابر قطر خارجی کابل باشد.
· در کف کانالهای پیش ساخته برای هدایت آبهای احتمالی،باید شیبی برابر نیم الی یک درصد در جهت کف شورها پیش بینی شود.
·به منظور پرهیز از تماس مستقیم کابلها با کف کانال پیش ساخته باید در کف کانال ودر فواصل حداکثر برابر با 60 سانتی متر،اتکایی از لوله گالوانیزه و یا پروفیل ناودانی ویا چوب فشرده به ارتفاع 10 سانتی متر از کف کانال،پیش بینی و نصب گردد و سپس کابلها بروی اتکاها خوابانده شود.
· برای اتصال هادیهای کابل فشار ضعیف به کلید، فیوز، جعبه اتصال،وسایل اندازه گیری و ترمینالها استفاده می گردد.
کابلهای با عایق کاغذی با ولتاژ نامی 1| 0/6کیلوولت:
کابلهای NKBA با هادی مسی رشته ای و کابلهای NAKBA با هادی آلومییوم رشته ای دارای عایق و کمربند از کاغذ اشباع شده،غلاف سربی،لایه کاغذی مرکب،زره از نوار فولادی دوبل،پوشش کنفی است. کابلهایNAKLEY با هادی آلومینیوم مفتولی یا رشته ای با عایق و کمربند کاغذ اشباع شده،غلاف آلومینیوم، نوار پلاستیکی و غلاف پی وی سی است.
کابلهای زمینی با عایق بندی پلی اتیلن مستحکم (XLPE) با ولتاز نامی 1| 0/6کیلوولت:
کابلهای XY2 با هادی مسی یک یا چند رشته ای با عایق پلی اتیلن مستحکم و پوشش داخلی و لایه فویل برروی مجموعه هسته ها و غلاف خارجی از جنس پی وی سی است.
کابلهای XRGY2 با هادی مسی مفتولی،دارای زره از سیمهای فولادی گالوانیزه با مقطع گرد،نوار از فولاد گالوانیزه و کابلهای XFGY2 با هادی مسی رشته ای با مقطع گرد یا قطاعی،زره از سیمهای فولادی گالوانیزه تخت،نوار از فولاد گالوانیزه می باشند.این کابلها در مواردی که حفاظت مکانیکی زیاد مورد نیاز است استفاده می گردد.
کابلهای زمینی با عایق بندی پلاستیکی با ولتاژ نامی 1| 0/6کیلوولت:
کابلهای NYY با هادی مسی و NAYY با هادی آلومینیوم با مقطع گرد یا سه گوش می باشد.
کابلهای NYCY و NYCWY ،مشابه کابل NYY است ولی بین غلافهای پی وی سی داخلی و خارجی آن،زره سیم مسی یا نوار مارپیچ مسی می باشد که غلاف مسی به عنوان هادی حفاظتی یا هادی خنثی استفاده می گردد.
کابلهای NYRGY با هادی مسی رشته ای دارای عایق از جنس پی وی سی دارای زره از سیمهای فولادی گالوانیزه با مقطع گرد و نوار فولادی گالوانیزه مارپیچ و کابلهای NYFGY مجهز به زره از سیمهای فولادی گالوانیزه تخت و نوار فولادی گالوانیزه مارپیچ می باشد و در مواردی که حفاظت مکانیکی زیاد نیاز باشد استفاده می گردد.
کابلهای هوایی
کابلهایی که بصورت نصب روکار روی دیوار یا سقف یا سینی کابل استفاده می شوند شامل هادی مسی،عایق پی وی سی، ماده پر کننده برای شکل دهی کابل و غلاف نهایی پی وی سی یا غلاف زره گالوانیزه یا غلاف سربی یا غلاف سیمی می باشد.
کابلهایی که بصورت هوایی و آویزان بین دو تیر نصب می شوند شامل هادی مسی، عایق پی وی سی، ماده پرکننده و غلاف نهایی پی وی سی و سیم مهار(بکسل) از فولاد گالوانیزه برای نگهداری کابل می باشد.
اصول و روشهای نصب کابلهای هوایی :
توصیه می شود قطر داخلی مجرا،کانال یا لوله مساوی یا بیشتر از 1/5برابر قطر کابل یا دسته کابلهای کشیده شده در داخل آن باشد.
حداقل فاصله بین کابلهای هم ولتاژ باید به اندازه قطر کابل ضخیم تر مجاور درنظر گرفته شود.درصورتی که ولتاژ کابلهای موازی متفاوت باشد حداقل فاصله بین دو کابل مجاور باید 30 سانتی متر باشد.
در موقع نصب یا کشیدن کابل بهتر است تنش و کشش بروی هادیها وارد شود نه بروی پوشش خارجی آن.
برای نصب یک رشته کابل بروی دیوار یا سقف باید از بستهای کائوچویی دوتکه ای مخصوص کابل استفاده شود وحداقل فاصله کابل از دیوار باید دو سانتی متر درنظر گرفته شود.فاصله کابلها از یکدیگر باید حداقل دو برابر قطر کابل مورد نظر باشد.
نصب کابل بروی سقف کاذب مجاز نبوده و باید بروی سقف اصلی ساختمان نصب گردد.
سینی کابل باید با ورق آهن گالوانیزه مشبک به ضخامت حداقل 1/5 میلیمتر ساخته شده باشد ودر صورت آویزان بودن توسط میله های فولادی به قطر حداقل 6 میلیمتر در فاصله های حداکثر یک متر نگاه داشته شود.
فاصله بستهای بازوهایی که برای نصب کابلهای افقی استفاده می گردد از مقادیر زیر نباید بیشتر گردد:
– برای کابلهای بدون زره فلزی D20
– برای کابلهای زره فلزی دار D35
D قطر خارجی کابل می باشد.در صورتی که کابلها بصورت قائم نصب شوند به این مقادیر می توان تا 50% اضافه شود.
کابلشو
برای اتصال کابلهای افشان از مقطع یک میلیمتر مربع به بالا و کابلهای مفتولی از مقطع 10 میلیمتر مربع به بالا از کابلشو استفاده می گردد.
کابلهای مفتولی به مقطع 6 میلیمتر مربع و کمتر را می توان مستقیماً با ایجاد حلقه به دستگاه مربوطه متصل نمود.
از نظر فنی و استقامت،استفاده از کابلشوهای پرسی نسبت به پیچی و کابلشوهای پیچی نسبت به لحیمی ارجحیت دارد.
استفاده از کابلشوهایی که اتصال آنها به کمک لحیم (قلع و سرب) انجام می شود به کلی ممنوع است.
کابلهای فشار متوسط
کابلی است که ولتاژ نامی آن بیش از یک کیلوولت تا 66 کیلوولت باشد.
انواع کابلهای فشار متوسط :
کابلهای فشار متوسط با عایق کاغذی
کابل NEKEBY با هسته مسی با ولتاژ نامی 20|12 کیلوولت یا 30|18 کیلوولت؛که حول هر رشته از هادیها به ترتیب از داخل به خارج شامل حفاظ هادی از کاغذ نیمه هادی کربنی سیاه،عایق از کاغذ اشباع شده،حفاظ هسته از کاغذ فلزی،غلاف سربی بروی هر هسته،نوار پلاستیکی آغشته به ترکیب بتیومین بروی غلاف سربی هر هسته می باشد و مجموعه هسته ها با لایه ای از نوار کاغذی پوشیده و روی آن لایه ای از نوار فولادی دوبل و سپس غلاف پی وی سی قرار گرفته است.این نوع کابلها را در مواردی که تنشهای مکانیکی زیاد مطرح نباشد استفاده می گردد.
کابل NIIKBA با هسته مسی با ولتاژ نامی 20|12 کیلوولت یا 30|18 کیلوولت و هر هادی دارای حفاظ کاغذ کربنی سیاه نیمه هادی،عایق از کاغذ اشباع شده و حفاظ از کاغذ فلزی می باشد بروی مجموعه هسته ها نوار بافته مسی،غلاف سربی،نوار کاغذی،زره فولادی دوبل و پوشش کنفی قرار دارد.این کابلها نیز در مواردی که تنشهای مکانیکی زیاد مطرح نباشد استفاده می گردد.
کابل فشار متوسط با عایق پلی اتیلن و پلی اتیلن مستحکم:
کابل N2YSY یک هسته با ولتاژ نامی 20|12 کیلوولت یا 30|18 کیلوولت؛ با نوار لایه داخلی،عایق پروتوتن-وای،لایه هادی خارجی،نوار هادی خارجی،زره سیمی مسی،پوشش شفاف پی وی سی و غلاف نهایی پی وی سی می باشد و برای نصب مستقیم در زیرزمین یا در داخل مجاری کابل مناسب می باشد.
کابل N2XSY با هسته مسی با ولتاژ نامی 20|12 کیلوولت یا 30|18 کیلوولت؛دارای حفاظت هادی از ماده نیمه هادی،عایق پلی اتیلن مستحکم،حفاظ عایق از لایه نیمه هادی،نوار نیمه هادی،زره سیم مسی،نوار مسی،پوشش شفاف پی وی سی،غلاف پی وی سی می باشد و برای نصب مستقیم در زیرزمین یا در داخل مجاری کابل مناسب می باشد.
کابل 2XSEY با هسته مسی با ولتاژ نامی 20|12 کیلوولت یا 30|18 کیلوولت؛حفاظ هادی از مواد نیمه هادی، عایق پلی اتیلن مستحکم،حفاظ عایق از مواد نیمه هادی به علاوه سیمهای مسی و نوار مسی مارپیچ برروی هسته می باشد.این کابلها می توانند در زیر سطح زمین،داخل یا خارج ساختمان و در کانال کابل استفاده گردد.
کابل فشار متوسط با عایق پلاستیکی:
کابل NYFGY با هادی مسی رشته ای و عایق پی وی سی، مجموعه هسته پوشیده از نوار لاستیکی،زره از سیمهای فولادی گالوانیزه تخت و نوار مارپیچی فولادی با ولتاژ 6| 3/5کیلوولت است و در مواردی که حفاظت مکانیکی زیاد باشد استفاده می گردد.
کابل NYFGbY با ولتاژ نامی 6 3/5 کیلوولت با هادی مسی،عایق پی وی سی،غلاف محافظ داخلی،زره فولادی سیمی تخت با نوار محافظ فولادی می باشد و در کارخانجات بکار می رود.
